در بررسی مشکلات صنعت Ùˆ تدوین راه‌کارهای مناسب برای برون رÙت از شرایط Ùعلی در تنظیم برنامه پنجم توسعه Ùرصتی پیش آمد تا مهندس هاشمی رییس کمیسیون صنای Ùˆ معادن مجلس شورای اسلامی به Ú¯Ùتو Ú¯Ùˆ بپردازیم. Øسین هاشمی Ú©Ù‡ سالهاست نمایندگی مردم میانه را در مجلس شورای اسلامی بر عهده دارد، به انتقاد از گسترش روز اÙزون واردات به کشور انتقاد کرد Ùˆ از جایگاه ویژه صنعت Ùˆ معدن در سند چشم انداز بیست ساله سخن Ú¯Ùت. آنچه پیش روی شماست ماØصل این Ú¯Ùتو Ú¯Ùˆ است.
تابناک: قانون برنامه پنجم توسعه در كميسيون تلÙيق مجلس در Øال بØØ« Ùˆ بررسي است. با توجه به شرايط صنايع كشور، Ú†Ù‡ تدابيري در اين برنامه مد نظر قرار گرÙته است تا بتوان به اهدا٠سند چشم انداز دست ياÙت؟
هاشمي: صنعت، موتور توسعه اقتصادي كشور است. بخش عمده اي از شرايط اقتصادي كشورهاي پيشرÙته نيز وابسته به صنايع آنهاست. بيش از 70 درصد اقتصاد جهان در دست كشورهاي صنعتي است. بر اين اساس در سند چشم انداز نيز توجه ويژه اي به بخش صنعت Ùˆ معدن شده است. بر همين اساس رشد متوسط 12در صد در برنامه پنج ساله اول پيش بيني شد در Øاليكه بر اساس گزارشات، به طور متوسط تنها 5 درصد آن Ù…Øقق شده است. يعني پنجاه درصد از اهدا٠تعيين شده Ù…Øقق نشده است. اين شايد طبيعي باشد، عواملي چون بØران اقتصادي غرب- هر چند اقتصاد ما درون زا است، باز هم اين بØران تاثيراتي در اقتصاد ما داشته است- بخش صنعت به دليل Ùرابخشي بودن آن مي توانست داراي تØرك ويژه اي باشد كه به دليل Ùراهم نبودن شرايط امكان پذير نشد Ùˆ نبود بسترهاي لازم، همچون مشكلات سيستم بانكي Ùˆ واردات بي رويه صنعت را دچار چالش جدي كرد.
60 الي 70 ميليارد دلار واردات داشتيم Ùˆ صادرات كالاهاي غير Ù†Ùتي در Øدود 25ميليارد دلار بود كه 70درصد آن مربوط به بخش صنعت مي شد Ùˆ با اينكه رشدي 3برابري نسبت به گذشته داشته اما به دليل اÙزايش بيش از اندازه واردات ØŒ شاهد Ùاصله منÙÙŠ تجاري هستيم. با تمام سختي ها باز هم صنعت توانسته خود را نشان دهد Ùˆ در صادرات موÙÙ‚ باشد. اين باعث شد برنامه پنجم با Øساسيت بيشتري مورد بررسي قرار گيرد. يك ماه قبل از آنكه برنامه پنجم به كميسيون هاي تخصصي ارجاع شود كار بررسي برنامه آغاز شد Ùˆ از اشخاصي كه سال ها در صنعت كشور تجربه اندوخته بودند Ùˆ Øتي از كارشناسان دولت Ùˆ مركز پژوهش هاي مجلس در اين بررسي ها استÙاده شد تا برنامه اي تدوين شود كه عقب ماندگي قبلي جبران شود.
آن Ú†Ù‡ كه در لايØÙ‡ دولت آمده بود با اهدا٠مورد نظر تÙاوت ÙاØشي داشت، اما از اسناد پشتيبان كه در اختيار دولت Ùˆ مركز پژوهش هاي راهبردي قرار داشت استÙاده مطلوبي شد Ùˆ جهت Ø·Ø±Ø Ø¯Ø± كميسيون ها در قانون برنامه پنجم گنجانده شد. اسناد Ùˆ هر آنچه در اختيار دولت قرار دارد قانون نيست بلكه آن چيزي كه از تصويب مجلس مي گذرد قانون تلقي مي شود. در این تغییرات سهم صنعت از توليد ناخالص ملي از21درصد در پايان برنامه پنجم به 26درصد ارتقا داده شد چرا كه اگر در كشور در Øال رشد سهم صنعت در توليد ناخالص بيشتر از 25درصد باشد نمايانگر Øركت رو به رشد كشور است. اين مقدار در برخي كشورها به بيش از 50درصد مي رسد. سهم معدن نيز از 8/0 درصد به 2/1 درصد اÙزايش داده شد. مزيت نسبي ما نيز در اين بخش است.
كار انجام شده به اين دليل بود كه معيارهاي مد نظر در پايان برنامه قابل اندازه گيري Ùˆ عملياتي باشد. در مجموع بين دولت Ùˆ مجلس تÙاهم خوبي شكل گرÙت Ùˆ به دليل Øساسيت موضوع به دنبال آن بوديم كه به چالش كشيده نشود. در نهايت نظر جمعي به كميسيون تلÙيق ارجاع شد. در كميسيون تلÙيق دو رويكرد داشتيم. كمسييون تلÙيق براي بررسي برنامه آيين نامه اي تنظيم كرد Ùˆ با ايجاد كارگروه ويژه به كار سرعت دادند. با همكاري نمايندگان دولت Ùˆ مجلس تلاش شد تا در صØÙ† علني كمترين مشكل را براي تصويب برنامه داشته باشيم.
سازمان توسعه همانند گذشته بايد Øلقه را كامل كند
اما نکته ای Ú©Ù‡ Øایز اهمیت است آن است که، اگر بخش خصوصي وارد سرمايه گذاري نشود با مشكل مواجه خواهيم شد. Ùˆ در صورتی Ú©Ù‡ بخش خصوصی به دلایلی از ورود به عرصه تولید Ùˆ صنعت خودداری کرد، نمی‌شود Ú©Ù‡ اقتصاد کشور را متوق٠کرد Ùˆ در این صورت سازمان توسعه همانند گذشته بايد Øلقه را كامل كند، اما بايد پس از انجام كار آن را واگذار كند Ùˆ ØÙ‚ تصدي گري نداشته باشد كه اين موضوع همچنان در كميسيون تلÙيق در Øال بØØ« Ùˆ بررسي است. انشاءا.. بتوانيم با همكاري Ùˆ همراهي يكديگر اهدا٠بخش صنعت در سند چشم انداز را به واقعيت تبديل كنيم Ùˆ به قدرت اول اقتصادي در منطقه برسيم.
تابناک: آيا در برنامه پنجم براي بن بست اقتصادي ناشي از سياستهاي انقباضي بانك مركزي و مشكل نقدينگي مورد نياز بخش صنايع چاره اي انديشيده شده است؟
هاشمي: براي آنكه صنعت به رشد Ùˆ توسعه خود ادامه دهد بايد امكاناتي مهيا باشد. يكي از مهمترين عوامل تسهيلات بانكي است كه همچون گردش خون بدن است Ùˆ در صورت مواجهه با هرگونه مشكل خود را نشان خواهد داد. سهم صنعت از تسهيلات بانكي سالانه 32 تا 37 درصد است اين مقدار از نظر آماري مطلوب است اما بايد پرسيد از اين رقم تا Ú†Ù‡ ميزان تØقق ياÙته است؟
از سال 84 تا 85 از 34 درصد تنها 21 درصد تخصيص ياÙت. در سال 85 تا 86 اين مقدار به 15 درصد كاهش ياÙت Ùˆ در سال هاي بعد اصلا تسهيلات اعتباري به بخش صنعت اختصاص نياÙت. در اين شرايط Ú†Ù‡ انتظاري از صنعت داريد؟ زماني كه 50درصد اعتبارات آن تامين شده است Ùˆ به همين ميزان از پتانسيل آن كاسته شده است. اين در Øالي است كه بخش بازرگاني به دلايلي 60درصد بيش از سهم خود تسهيلات درياÙت كرده است. كه بايد اين روند در برنامه پنجم مورد بررسي Ùˆ بازبيني قرار گيرد Ùˆ سهم هر بخش به همان بخش اختصاص داده شود Ùˆ اين امر تنها بر روي كاغذ نباشد.
مساله ديگر واردات بي رويه است. در شرايطي كه با مشكل بيكاري مواجه هستيم وارد كردن كالاهاي مختل٠از كالاهاي نامرغوب چيني گرÙته تا ساير كالاها، چيزي نيست كه بتوان آن را كتمان كرد. نمي گوييم كه واردات نداشته باشيم . در قانون ارتقاي كيÙÙŠ خودرو ماده اي اضاÙÙ‡ شده است كه ابتدا نمونه اي از كالاي مورد نياز بايد به تاييد استاندارد برسد Ùˆ پس از اين به دنبال ثبت سÙارش Ùˆ گشايش اعتبار باشند نه اينكه ابتدا وارد شد Ùˆ با هزار ترÙند به دنبال ترخيص آن از گمرك بود. كالاي قاچاق نيز كه بØØ« خود را دارد.
اگر در كشور تنها يك نگاه مشترك در صنعت داشته باشيم Ùˆ به آن توجه لازم شود، صنعت مي تواند معضلاتي چون گراني Ùˆ بيكاري را ØÙ„ كند Ùˆ Øتي مي تواند كشور را در برابر تØريم ها مقاوم تر سازد.
طبق اهدا٠مندرج در سند چشم انداز ايران بايد به قدرت اول اقتصادي در منطقه تبديل شود Ùˆ اينكه بدون صنعت، كشور قدرتي نخواهد داشت. كشورهاي بسياري در اين زمينه با ما رقابت مي كنند. در مقايسه با آنها آمار رشد اقتصادي ما در Ú†Ù‡ وضعيتي است؟ آيا مي توان با عملكردي مشابه گذشته به اهدا٠سند چشم انداز دست ياÙت؟
درست است كه سند چشم انداز به ظاهر ايده آل است ولي دست ياÙتني است. چند عامل در موÙقيت ما موثر است. يكي عامل نيروي انساني است كه در دنيا به عنوان Ù…Øور توسعه از آن ياد مي شود كه از اين نظر هيچ كمبودي نداريم Ùˆ اين خود يك مزيت است. عامل ديگر منابع معدني است كه در كشور بيش از 65 نوع كاني ياÙت مي شود Ùˆ جزو 15 كشور Ù…Ø·Ø±Ø Ø¯Ù†ÙŠØ§ از Ù„Øاظ منابع معدني هستيم.عامل ديگر موقعيت جغراÙيايي ايران است. به Ù„Øاظ ژئوپليتيكي در منطقه اي قرار داريم كه از استثنائات است.
اگر اينها را به درستي مديريت كنيم، رسيدن به اهدا٠سند چشم انداز بيست ساله Ùˆ برترين اقتصاد منطقه بودن دور از دسترس نيست. اما اين نيازمند برنامه ريزي Ùˆ سرمايه گذاري است كاري كه ساير كشورهاي رقيب در Øال Øاضر بهتر از ما آن را انجام مي‌دهند. آنها نيز بيكار ننشسته اند Ùˆ خيلي Ù…Øكم كار مي كنند.اين كار نيازمند آن است كه روش ها Ùˆ مكانيسم موجود Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø´ÙˆØ¯. به عنوان مثال در اجراي قانون هدÙمندي يارانه ها Ùˆ اصل 44 بايد مديريت صØÙŠØ Øاكم شود.
واگذاري ها به شبه دولتي ها انجام گرÙت
اصل 44 كه مي توانست انقلابي اقتصادي را ايجاد كند به جايي نرسيده است. واگذاري ها به شبه دولتي ها انجام گرÙت كه خواسته يا ناخواسته جواب نمي دهد. ابلاغ اصل 44 از طر٠رهبري كار ارزنده اي بود. باید رويه ها عوض شود. واگذاري بخشي از سهام سايپا Ùˆ ايران خودرو گامي به جلو در خصوصي سازي بود. كه ايده آل نبود ولي واگذاري به شبه دولتي ها Ùاجعه بار بود. مواردي چون تركتور سازي، Ùولاد مباركه، مخابرات Ùˆ نظاير آن.
8سال دÙاع مقدس در مقابل اين همه تهاجمات Ùˆ پشتيباني هاي غرب از عراق چگونه مديريت شد كه در آن موÙÙ‚ بوديم؟
علت Øضور مردم بود Ùˆ عنايت خداوند Ùˆ رهبري امام. اكنون نيز بايد از اين سرمايه انساني در جنگ اقتصادي كه به مراتب سخت تر از جنگ تØميلي است استÙاده كنيم Ùˆ به مردم نقش بدهيم Ùˆ آنان را وارد عرصه كنيم. اين مردم معجزه مي كنند. ولي واگذاري صنايع به شبه دولتي ها باعث دلسردي مردم مي شود. يا اينكه در هدÙمندسازي يارانه ها تا زمانيكه قيمت Øامل هاي انرژي مشخص نيست Ùردي مي تواند سرمايه گذاري كند؟ يكي از عوامل در سرمايه گذاري قيمت Øامل هاي انرژي است Ùˆ تا قيمت برق، Ø¢ ب Ùˆ گاز مشخص نباشد كسي Øاضر به ريسك كردن نمي شود Ùˆ تنها منتظر مي ماند تا تكلي٠مشخص شود. اين كار بايد سريع تر انجام شود Ùˆ قيمت ها مشخص شود تا هم سرمايه گذاري هاي جديدي انجام شود Ùˆ هم توسعه واØدهاي موجود انجام شود.
تابناك: در بازار جهاني متقاضيان توليدات داخلي قيمت 10تا 15 ساله را مي خواهند در Øالي كه صنعت كاران نمي توانند قيمت مشخصي اعلام كنند. در Øاليكه در كشوري مثل تركيه قيمت بيست ساله داده مي شود.
هاشمی:تركيه مسير توسعه را پيدا كرده است. نه Ù†Ùت دارد Ùˆ نه گاز Ùˆ نه اين مقدار منابع معدني . ولي تصميم درستي گرÙته Ùˆ بخش خصوصي را به خوبي شكل داده Ùˆ از آن به صورت واقعي Øمايت مي كند نه اينكه Øمايت ظاهري Ùˆ كلامي داشته باشد. توانسته خود را به عنوان قدرتي در Øال توسعه در منطقه معرÙÙŠ كند. صادرات قوي دارد Ùˆ توانسته به اين شكل اقتصاد خود را رونق بخشد در Øالي كه در سال هاي نه چندان دور در اقتصاد مشكل اساسي داشت وهم اكنون نرخ بيكاري در اين كشور زير 10 درصد است Ùˆ رشد اقتصادي مناسبي دارد. تنها به اين دليل كه تصميم گرÙتند Ùˆ عمل كردند Ùˆ در اين بين مردم را نيز مشاركت دادند. ما نيز چاره اي جز اين راه نداريم. بايد از ثروت هاي خدادادي Ùˆ سرمايه مردم به خوبي استÙاده كنيم تا در اين جنگ اقتصادي سربلند بيرون بياييم.
تابناك: بلاتكليÙÙŠ بنگاههاي اقتصادي يك معضل بزرگ در كشور است. به تعويق اÙتادن بØØ« هدÙمندي يارانه ها تاثير نامطلوبي در صنعت كشور داشته است. نبايد برنامه ريزي جامع Ùˆ بلند مدت در اين زمينه انجام شود؟
Øتما بايد چنين برنامه ريزي انجام شود Ùˆ چاره اي جز اين نداريم. بايد از تغييرات پي در پي قوانين Ùˆ مقررات جلوگيري شود Ùˆ ثباتي ايجاد شود كه سرمايه گذار اعتماد پيدا كند. اقتصاد داني مي گويد: بنگاه هاي اقتصادي نواميس جامعه هستند كه Øر٠درستي است Ùˆ اگر بنگاه اقتصادي به خوبي كار كند اقتصاد قوي شده Ùˆ مردم آرامش مي يابند، رÙاه ايجاد مي شود Ùˆ از معضلات اجتماعي همچون بزهكاري جلوگيري مي شود، دولت راØت تر مي تواند كشور را اداره كند Ùˆ اعتماد به دولت اÙزايش مي يابد. چرا مردم تركيه تا اين اندازه از سياست هاي دولت خود Øمايت مي كنند؟ تنها به اين دليل كه اقتصاد اين كشور قوي شده است Ùˆ مردم به رÙاه قابل قبولي رسيده اند Ùˆ در مسائلي كه دولت انتظار دارد بخش خصوصي با كمال ميل وارد مي شود Ùˆ سرمايه گذاري مي كند. هم قوانين Ùˆ مقررات مشخص است Ùˆ هم سياست هاي Øمايتي دولت. بخش خصوصي هراس Ùˆ واهمه اي از سرمايه گذاري ندارد چرا كه ريسك وجود ندارد.
بايد دوباره اعتماد مردم جلب شود
در كشور ما نيز بايد با سياست گذاري Ùˆ برنامه ريز ÙŠ صØÙŠØ Ø§Ø¹ØªÙ…Ø§Ø¯ بخش خصوصي براي سرمايه گذاري جلب شود. همانند زمان جنگ كه با Øمايت هاي امام راØÙ„ Ùˆ اعتماد مردم كارهاي بزرگي انجام شد. بايد دوباره اعتماد مردم جلب شود Ùˆ امنيت لازم براي سرمايه گذاري Ùراهم شود. تمام قوا متØد القول باشند Ùˆ همگي يك Øر٠را بزنند Ùˆ تضادي در صØبت هاي آنان نباشد. در اين شرايط است كه مي توان انتظار بهبود شرايط Ùˆ پيشرÙت را داشت. سرمايه مانند آهوي لرزان است Ùˆ با اØساس كمترين خطر Ùرار مي كند Ùˆ به اعتقاد اقتصاد دانان هيچ چيز به راØتي سرمايه از مرز خارج نمي شود. بايد با چاره انديشي اين آهو را رام كرد Ùˆ در اختيار خود گرÙت. در اختيار گرÙتن سرمايه كار سختي نيست Ùˆ تنها راه هم سخن بودن قواي سه گانه است Ùˆ در اين صورت اعتماد سازي Øاصل شده Ùˆ پتانسيل موجود شكوÙا خواهد شد Ùˆ بسياري از مشكلات Ùعلي برطر٠شود.
تابناك: معيار همگرايي و هماهنگي قوا چه چيزي مي تواند باشد؟
هاشمي: بايد از كارهاي سليقه اي پرهيز شود. بايد از دخالت دادن سلايق شخصي Ùˆ جناØÙŠ در مسائل اجتناب شود Ùˆ قانون Ù…Øور تمام امور Ùˆ تصميم گيري ها باشد. بايد به اقتصاد از ديدگاه ملي نگاه شود نه از موضع شخصي Ùˆ جناØÙŠ. زماني كه به اين مقوله از ديد ملي نگاه شود مي توان اين اميد را داشت كه امور در مسير صØÙŠØ Ù‚Ø±Ø§Ø± گيرد Ùˆ مشكلات Ùعلي كاسته خواهد شد .
لینک خبر: http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=118104 | 
